កាលប្បវត្តិនៃជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃនៅក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ (ភាគ៣) ខែវិច្ឆិកា 18, 2008
Posted by សុភ័ក្ត្រ in ប្រវត្តិសាស្ត្រ.trackback
ដោយ ផាន សូផាត
2008-11-06
នៅថ្ងៃច័ន្ទទី៣០ ខែមិថុនា កាសែតជាភាសាអង់គ្លេសរបស់ថៃឈ្មោះ The Nation បានសរសេរអត្ថបទរិះគន់លោក ស៊ុនធិ លីមថុងគុល មេដឹកនាំនៃសម្ព័ន្ធប្រជាជនដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យថា បានយកលេសអំពីបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ ដើម្បីវាយប្រហាររដ្ឋាភិបាលលោក សាម៉ាក់ ស៊ុនថរៈវេដ។
RFA/Uy Sophea
ទាហានខ្មែរ-ថៃទទួលទានអាហារជាមួយគ្នានៅលើភ្នំទ្រព្យ ក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ នាថ្ងៃទី១៩ តុលា ២០០៨។
ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ៖
ចូលដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ គឺនៅថ្ងៃទី១ ខែកក្កដា រដ្ឋាភិបាលថៃបានដកការគាំទ្ររបស់ខ្លួនក្នុងការគាំទ្រដើម្បីចុះប្រាសាទព្រះវិហារចូលទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ប៉ុន្តែមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានថ្លែងថា គេនៅតែមានសង្ឃឹមអំពីជោគជ័យនៃការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់អង្គការយូណេស្កូ ទោះបីជាមានការជំទាស់ពីប្រទេសថៃក៏ដោយ។
នៅថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ខណៈដែលអង្គការយូណេស្កូចាប់ផ្ដើមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួននៅក្នុងទីក្រុងកេបិកនៃប្រទេសកាណាដា កាសែតបាងកកប៉ុស្តិ៍បានចុះផ្សាយរបាយការណ៍មួយរបស់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានអាល្លឺម៉ង់ (D P-A) ដែលបកស្រាយដោយខុសឆ្គងថា ប្រាសាទព្រះវិហារមួយដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីថៃ។
តាមសេចក្ដីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃក្នុងការគាំទ្រសំណើរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីចុះប្រាសាទព្រះវិហារចូលទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនោះ ឥស្សរជនប្រឆាំងនៃប្រទេសថៃ ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងចំពោះលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា បានដាក់ពាក្យប្ដឹងចំពោះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ លោក ណុបផៈឌន ផាតាម៉ា ទៅតុលាការ។
ជាចុងក្រោយ តុលាការធម្មនុញ្ញថៃបានធ្វើការកាត់ក្ដីកាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ ជាមួយនឹងការវិន្និច្ឆ័យដោយសំឡេង ៨ ទល់នឹង ១ ថា សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសថៃ ជាមួយកម្ពុជាគ្មានធម្មនុញ្ញភាព។ ខណៈដែលអង្គការយូណេស្កូជួបប្រជុំនៅក្នុងទីក្រុងកេបិកនៃប្រទេសកាណាដា មានប្រជាជនថៃប្រហែល ២០នាក់ បានឈរតវ៉ានៅខាងក្រៅដោយមានកាន់ទង់ជាតិថៃ និងបដាដែលសរសេរថា “ណុបផៈឌន លោកឯងជាមនុស្សកុហក”។
នៅថ្ងៃទី ៦ ខែ កក្កដា នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ បានថ្លែងប្រាប់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ថា ការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនោះ គឺជាសិទ្ធិសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ លោក សាម៉ាក់ ស៊ុនថរៈវេដ បានថ្លែងបន្ថែមថា ការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាមរតកពិភពលោកនោះ ក៏មិនបានធ្វើឲ្យប្រទេសថៃបាត់បង់ទឹកដីដែរ។
រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣២ នៅក្នុងទីក្រុងកេបិក ប្រទេសកាណាដា អង្គការយូណេស្កូ បានសម្រេចដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ទោះបីជាមានការជំទាស់ពីប្រទេសថៃ ក៏ដោយ។
នៅថ្ងៃទី៨ កក្កដា ប្រជារាស្រ្តខ្មែររាប់ពាន់នាក់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានហែក្បួនតាមដងវិថីនានា ដើម្បីជាកិច្ចអបអរសាទរដែលអង្គការយូណេស្កូបានដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ នៅល្ងាចថ្ងៃដដែលនោះដែរ សាលាក្រុងភ្នំពេញក៏បានរៀបចំការប្រគំតន្រ្តីកំសាន្តមួយនៅវត្តភ្នំ ដើម្បីអបអរសាទរដែលអង្គការយូណេស្កូបានដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ទោះបីជាមានភ្លៀងធ្លាក់នៅថ្ងៃនោះ ប៉ុន្តែមានមនុស្សម្នាជាច្រើននៅតែចូលរួម ហើយការប្រគុំតន្ត្រីនោះក៏បានចាក់ផ្សាយបន្តផ្ទាល់ និងមានការចូលរួមពីតារាល្បី ទាំងសិល្បៈបុរាណ និងសម័យ និងមានការបាញ់កាំជ្រួចទៀតផង។
អតីតព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ដែលបង្ខំឲ្យប្រទេសថៃប្រគល់ប្រាសាទព្រះវិហារមកកម្ពុជាវិញ តាមរយៈការតវ៉ាផ្លូវតុលាការអន្តរជាតិ បានស្វាគមន៍ចំពោះដំណើរការដែលកម្ពុជាបានសម្រេចជោគជ័យក្នុងការដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
មន្ត្រីខុទ្ទកាល័យព្រះមហាក្សត្រ លោក អ៊ុំ ដារាវុធ បានមានប្រសាសន៍ថាព្រះរាជបន្ទូលរបស់ព្រះមហាវីរក្សត្រ គឺនៅក្រោយកិច្ចប្រឹងប្រែងខ្លះនៅក្នុងប្រទេសថៃ ដែលប៉ុនប៉ងមិនបានសម្រេចក្នុងកិច្ចព្យាយាមចង់រារាំងមិនឲ្យមានការដាក់ប្រាសាទចូលក្នុងបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
លោក អ៊ុំ ដារាវុធ បានថ្លែងថា ព្រះមហាវីរក្សត្រតែងមានបន្ទូលថា ក្នុងព្រះរាជជីវិតព្រះអង្គព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ៣ដែលព្រះអង្គតែងចាំមិនភ្លេច គឺមួយនៅឆ្នាំ១៩៤៧ ដែលប្រទេសថៃបានសងមកកម្ពុជាវិញនូវខេត្តមួយចំនួនដូចជា ខេត្តសៀមរាប បាត់ដំបង ឧត្តរមានជ័យ ពោធិ៍សាត់ និងព្រឹត្តិការណ៍ធំទី២ នៅឆ្នាំ១៩៥៣ ដែលខ្មែរបានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំង និងព្រឹត្តិការណ៍ធំទី៣ គឺថ្ងៃដែលខ្មែរឈ្នះក្តីជាមួយប្រទេសថៃ នៅឆ្នាំ១៩៦២ ដែលបង្ខំឲ្យប្រទេសថៃប្រគល់ប្រាសាទព្រះវិហារមកឲ្យកម្ពុជាវិញ តាមរយៈតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ ប្រទេសហុល្លង់។
នៅថ្ងៃទី៩ កក្កដា ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ បានមានព្រះរាជឱង្ការ ដោយសុំឲ្យប្រជារាស្រ្តថៃនិងខ្មែររក្សាមិត្តភាពប្រទេសជិតខាង ដោយកុំយកបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារធ្វើជាជម្លោះរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ។ ព្រះមហាវីរក្សត្របានមានព្រះរាជឱង្ការថា ជាការគួរឲ្យសោកស្តាយ ដែលប្រជារាស្ត្រថៃខ្លះដែលយកបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារមកបង្ករឿងជាមួយនឹងប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ហើយព្រះអង្គក៏សុំឲ្យប្រជារាស្រ្តថៃនិងប្រជារាស្រ្តខ្មែរ ខិតខំកសាងមិត្តភាពនិងសហប្រតិបត្តិការជាជាងការយកបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារមកបង្កជាអរិភាពនឹងគ្នានោះ។
នៅថ្ងៃទី១០ កក្កដា លោក នុបផាឌន ផាតាម៉ា រដ្ឋមន្រ្តីនៃក្រសួងការបរទេសថៃ បានលាលែងពីតំណែងទាក់ទងនឹងការដែលអង្គការយូណេស្កូបានដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ការលាលែងរបស់លោក គឺបន្ទាប់ពីតុលាការធម្មនុញ្ញថៃ បានសម្រេចថាការចុះហត្ថលេខារបស់លោកក្នុងរឿងប្រាសាទព្រះវិហារនោះជាការរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
នៅថ្ងៃទី១៣ កក្កដា ប្រធានផ្នែកទេសចរណ៍ថៃ បានឲ្យដឹងថា មានប្រជាពលរដ្ឋថៃប្រមាណ ១,០០០នាក់បានលុបចោលដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ខ្លួនមកកាន់តំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្ត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺចាប់តាំងពីមានជម្លោះជុំវិញបញ្ហាការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
ប្រធានសមាគមលើកស្ទួយទេសចរណ៍ថៃ លោក សុងសាក់ ស្រីឃ្លឿប បានមានប្រសាសន៍ថាការលុបចោលដំណើរទស្សនកិច្ចដ៏ច្រើននេះ ភាគច្រើនគឺដោយសារមានការភ័យខ្លាចបញ្ហាសន្តិសុខ៕
ប្រភព៖ អាស៊ីសេរី
កំណត់ហេតុព្រះវិហារ 
មតិ»
No comments yet — be the first.